Termostat, bir sistemde sıcaklık takibi yaparak belirlenen sıcaklık değeri için ortam şartlarını ayarlanmasını sağlayan elemandır. İçten yanmalı motorlar genellikle 90 derece celcius sıcaklığında çalıştırılır ve bu sıcaklığın değişen şartlara göre sabit tutulması beklenir. Belirlenen sıcaklık değerinde hem motor daha stabil çalışır, hem sürtünme nedeniyle aşınma en az düzeyde tutulur.
Eğer termostat arızalı ise, motor olduğundan daha soğuk çalışabilir ve bu da yakıt tüketimi arttırır ve dolayısıyla motor iç parçalarında aşınma daha fazla olabilir. Ayrıca kabin kalorifer sistemi yeterli sıcaklığa erişemez ve soğuk havalarda ısıtma işlevini yerine getiremez. Tam tersi durumlar için de motor aşırı ısınabilir ve aşırı ısınan motorun verimi düşer. En büyük sorun ise, yağ ile su kanallarını birbirinden ayıran silindir kapak contasının yanması ile birlikte oluşur. Bu durumda motor açılarak contanın yenilenmesi ve bir takım ekstra işlemlerin yapılması gerekebilir. Bu işlem hem masraflıdır hem de zaman gerektirir.
Bu nedenlerden dolayı motorda termostat görevini mutlaka yerine getirmelidir ve motor sıcaklığını sabit tutmalıdır. Termostatta yaşanabilecek arıza araç gösterge panelinde yer alan hararet göstergesi takip edilerek tespit edilebilir.
Termostat direkt olarak motorun çalışmasına etki etmese de yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı aracın ilerleyebilmesi için önemli bir parçadır. Genellikle motor bloğundan, radyatöre doğru giden su hortumunun üzerinde bulunan termostat, tıpkı evlerdeki kalorifer peteklerinde yer alan termostatik vananın işlevine benzer şekilde çalışır. Termostat içerisinde civalı bir valf bulur ve su sıcaklığını okuyarak valfin açılıp kapanması sağlanır. Bu sayede radyatöre giden su akışı ayarlanarak motor sıcaklığı sabit tutulmaya çalışılır.
Termostatta meydana gelecek arızayı tespit etmek ise eski tip araçlarda daha çok sürücünün dikkatine bağlı olsa da yeni tip araçlarda hata vererek ve sesli ikazlar ile tespiti kolaylaştırmaktadır. Eğer araçta hararet göstergesi var ise bu göstergeyi sürüş esnasında arada sırada kontrol etmek arıza tespitinde en önemli yöntemdir. Ancak özellikle bazı araçlarda sıcaklık göstergeli hararet ibresi yer almayabilir. Bu durumda da araç gösterge ekranında mavi termometre işareti veya kırmızı termometre işareti ile olumsuz bir durum olduğu gösterilmektedir. Mavi derece işareti genellikle araç ilk çalıştığında yanar ve motor ısındığında sönmesi beklenir. Kırmızı derece işaretinin ise hiç yanmaması gerekir.
Bunun yanında araç çok geç ısınıyorsa, kalorifer sıcak üflemiyorsa, araç seyir halindeyken hararet göstergesi aşağı yönlü hareket yapıyorsa, sıkışık trafikte araç hararet göstergesi hızlı bir şekilde yükseliyorsa termostat kontrolü için en kısa sürede daha fazla masraf çıkartmadan servise başvurmak gerekir.