Aracınızın bakımını ve kontrollerini periyodik olarak yaptırmak önemlidir. Bunun yanında uzun mesafeli yolculuklara çıkmadan önce aracı kontrol etmek, yolda olası sorunlarla karşılaşmadan seyahatinizi güvenli ve konforlu bir şekilde tamamlamanıza yardımcı olacaktır.
Bildiğimiz gibi araçlar mekanik parçaların uygun şekilde birleştirilerek elektrik-elektronik kontrol birimleriyle gerekli kontrollerin yapılmasıyla hareket etmektedirler. Birçok sebeple mekanik veya elektronik aksamda arızaların oluşmasıyla kötü sürprizlerle karşılaşılabilmektedir. Araç bakımları yetersizse sürüş güvenliği tehlikeye girmekte buna bağlı olarak can ve mal güvenliği riske atılmaktadır.
Bireysel olarak her araç kullanıcısı aracıyla ilgili gerekli basit teknik ve donanım bilgilerine sahip olmalıdır. Acil bir durumda aracınızın el kitapçığı size unuttuğunuz ya da bilmediğiniz konularda yardımcı olacağından aracınızda bulundurmanız önem taşımaktadır.
Uzun yola çıkmadan önce test ve kontrol edilmesi gereken temel olarak 7 unsur bulunmaktadır. Bunlar, lastikler, frenler, akü, sıvılar (hidrolik fren sıvısı, soğutucu sıvısı, hidrolik direksiyon sıvısı, şanzıman yağı, motor yağı, cam yıkama suyu), silecekler-aydınlatma ve ikaz lambaları, hava filtresi, klima ile özetlenebilir.
Aracın motor gücünü yola aktararak hareketi sağlayan lastikler öncelikli olarak kontrol edilmelidir. Uygun hava basıncı olmayan, aşınmış lastikler yola tutunmayı zorlaştırmakta ve fren mesafesini uzatmaktadır. Lastiğin patlaması durumunda yedek lastik veya belirli bir mesafe yol almanızı sağlayacak onarım kiti gerekli olacaktır. Yedek lastiğinizin durumunun ve hava basıncının da kontrol edilmesi gerekmektedir.
Fren sistemi, hareket eden aracın güvenle durdurulmasını sağlamaktadır. Fren balataları ve hidrolik sıvısı belirli aralıklarla değiştirilerek testleri yapılmalıdır.
Akü ömrü, kullanılan akü teknolojisine göre değişmekle birlikte 3-6 yıl arasındadır. Ömrü dolan akülerin aracın kitapçık değerlerine uygun yeni bir akü ile değişiminin sağlanması gerekmektedir. Akü ömrünün azalması şarjın tam olarak yapılamamasına neden olacağından seyahat ederken araç durabilir veya durulduğunda yeniden çalıştırılamayabilir.
Motor ve şanzıman yağları, mekanik parçalar arasında sürtünmeden kaynaklı aşınma ve ısınmayı azaltarak sistemin sağlıklı çalışması için gereklidir. Seviye ve değişim sürelerinin kontrol edilmesiyle motor ve aktarma bölümlerinde kullanılan mekanik parçaların ömrü uzatılabilmektedir. Eğer aracınızda bu yağların seviyesini kontrol eden bir sensör varsa durum hakkında sizi bilgilendirecektir. Yine de seviye kontrolünün tarafınızca yapılmasında fayda vardır. Direksiyon hidroliği, hareket kabiliyetini kolaylaştırdığından seviye kontrolünün yapılması gerekmektedir.
Soğutucu sıvısı, aracın motorunun çalışması sonucu blokta oluşan ısının transfer edilerek motorun soğutulmasını sağlayan sistemde dolaşan belirli özelliklere sahip bir sıvıdır. Özellikle yaz aylarında hararet yapan araçlarda genellikle soğutma sıvısının yetersiz olması, soğutma sisteminin tam anlamıyla çalışmaması, sıvının aktığı hortumların yırtılması, radyatörün delinmesi, devir-daim motorunun arızalanması gibi sorunlarla karşılaşılmaktadır. Basitçe soğutma sıvısının seviyesinin kontrolü, radyatör ve hortumların kontrolü, araca hararet yaptırıldığında radyatör fanının çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir.
Silecekler ve cam yıkama suyu, özellikle yağışlı havalarda araç sürücülerinin kurtarıcısı olmaktadır. Silecek motoru, fıskiye ve sileceklerin çalışması kontrol edilmeli, cam yıkama suyu seviyesi kontrol edilmelidir.
Aydınlatma ve ikaz lambaları, hem kendi hem de trafikte diğer yaya ve araçlardaki seyahat eden kişilerin can güvenlikleri için gereklidir. Fark edilebilme, trafikte hareket yönü, gece sürüşlerinde yolun aydınlatılmasının sağlıklı yapılabilmesi için tüm aydınlatma elemanlarının ve ikaz lambalarının yeterli seviyede çalıştığının kontrolü yapılmalıdır.
Hava filtresi, dış ortamdan alınacak havanın temizlenerek motor içerisinde yakıt-hava karışımının yeterli oranda yanmasını sağlamak için gereklidir. Kirlenmiş ve gözenekleri tıkanmaya başlamış bir hava filtresi gerekli havayı motora sağlayamayacağından yakıt tüketimi artarak motor verimsiz çalışmaya başlayacaktır. Periyodik motor yağı değişimlerinde hava filtresinin de değişimi gerekmektedir. Sürüş yapılan ortam eğer çok tozlu ise daha erken değişim gerekecektir.
Klima, yaz aylarında iç mekânın soğutularak seyahat konforunun arttırılması için gereklidir. Bakımı yapılmazsa güneşin etkisiyle iç mekândaki sıcaklık artacağından seyahat konforu azalır ve sürücünün yorgunluğu daha da artar. Seyahate çıkılmadan önce doğru şekilde çalışıp çalışmadığı kontrol edilmelidir.
Uzun yolda yardım alabileceğiniz kısıtlı imkanları düşünerek, sizi zor durumda bırakabilecek tüm bu olası sorunlarla karşılaşmamak için aracınızın bakımlarını zamanında yapılmasıyla birlikte yola çıkmadan önce gerekli kontrollerin uygulanması ihmal edilmemelidir.